Die noodsaaklikheip om produktiwiteit en kwaliteit in hoer onderwys te verbeter, het aanleiding gegee tot die relatief nuwe totale kwaliteitbestuur (TQM)-beweging by tersiere onderriginstellings soos universiteite en technikons. Die integrering van die totale kwaliteitverwante konsepte van strategiese TOM -intensie, eksterne omgewingsfaktore, bestuur se reaksie, kwaliteitstelseleffektiwiteit en deurlopende verbetering in 'n model, dui die gekombineerde gevolge van genoemde konsepte op die institusionele verbetering van technikons en • universiteite aan. Die belangrikste veranderlikes (binne bogenoemde dimensies van die model) wat vir institusionele verbetering by onderskeidelik universiteite en technikons verantwoordelik is, toon ooreenstemming - universiteite en technikons verskil egter ten opsigte van ander minder belangrike veranderlikes. Die funksionering van die model is soos volg: Die bestuur (akademies en administratief) van die tersiere onderriginstelling identifiseer en erken, onderhewig aan aspekte soos leierskap, kennis, ervaring, en aanvaarding, sekere eksterne omgewingsfaktore wat verband hou met die klientebehoeftes (ekstern en intern) en institusionele verbetering. Gegewe genoemde beperkings en faktore besluit bestuur op die (suboptimale) strategiese TQM-intensie om aan klientebehoeftes te voldoen. Die strategiese TQM-intensie sal nou saam met bestuur se reaksie (deur die toepassing van die TQM-beginsels en -filosofie) wat die effektiwiteit van die kwaliteitstelsel bepaal, bepaal op watter kwaliteitvlak die instelling sal opereer. Die kwaliteitstelsel bestaan uit die bestuur-, tegniese. en sosiale stelsel, en is weer eens I aan deurlopende verbetering onderhewig. (Die bestuurstelsel dien as integreerder van die ander twee stelsels.) Die eindresultaat van die toepassing van die TQMfilosofie en -beginsels is institusionele verbetering. Verder kan die model en die resultate van hierdie studie deur universiteite en technikons gebruik word by die verbetering/implementering van hulle eie, unieke totale kwaliteitimplementeringsmodel(le) - 'n uitgebreide implementeringsmodel is vir die rede voorgehou. Laastens kan die (verkorte) meetinstrumente wat vir universiteite en technikons onderskeidelik bepaal is, gebruik word om die sukses met die implementering van TQM by 'n individuele instelling te meet.; The necessity to improve productivity and quality in higher education has resulted in the relatively new movement of Total Qua~ity Management(TQM) at tertiary institutions such as universities and technikons. The integration of the total quality-related concepts of_ strategic TQM intent, external environmental factors, reaction of management, effectiveness of the quality system and continuous improvement in a model, can be used to indicate their combined results on the institutional improvement of technikons and universities. The most important variables (within the above-mentioned dimensions of the model) responsible for institutional improvement at universities and… Advisors/Committee Members: Van den Bergh, P. H. (Pieter Heinrich), 1940- (advisor).